ట్రంప్ వచ్చేసాడు, ఇక బైడెన్ హయాంలో పడకేసిన పాలన కుదురుగా ‘కూర్చుంటుంది’, అమెరికా ఎకనామి నిటారుగా ‘నిలబడుతుంది’, వాల్ స్ట్రీట్ స్టాక్స్ హుషారుగా ‘ పరిగెడతాయి’ అని తడిగుడ్డ వేసుకుని ‘పడుకున్న ’అంకుల్ సామ్’ కి ఒక్క కుదుపు ఇచ్చి నేల మీద పడేసింది చైనా కి చెందిన డీప్ సీక్ అనే ఒక చిన్న AI యాప్. లాంచ్ అయిన రెండు వారాల లోనే చాట్ జిపిటి కంటే ఎక్కువ డౌన్లోడ్ కావడం, వందల బిలియన్ల డాలర్ల పైగా సంపద అమెరికన్ స్టాక్ మార్కెట్లలో Deep Seek కారణంగా ఆవిరి కావడం వంటి వార్తలతో సంచలనాలు సృష్టించిన డీప్ సీక్ గురించిన కథ కమామిషు చూద్దాం..

కొంచెం బేసిక్స్: ఆర్టిఫిషియల్ ఇంటెలిజెన్స్, చాట్ జిపిటి, డీప్ సీక్, అసలు ఏంటి ఇవన్నీ?

యు.ఎస్ మార్కెట్లో దాదాపు ట్రిలియన్ డాలర్లకు పైగా, అంటే భారత దేశ జిడిపి లో నాలుగో వంతు పైగా నష్టాలు కలిగేలా ఒక చిన్న యాప్ ఎలా చేసింది అన్నది అర్థం చేసుకోవడం కోసం బేసిక్స్ కొన్ని క్లుప్తంగా చెప్పుకుందాం.

కంప్యూటర్లు లేక మెషీన్లు కూడా మానవుడి తరహాలో మేధస్సు ఉపయోగిస్తే దాన్ని కృత్రిమ మేధస్సు లేదా ఆర్టిఫిషియల్ ఇంటెలిజెన్స్ అంటామని తెలిసిందే. మరి ఒక మిక్సీ లో ఓవర్ లోడ్ అయినప్పుడు అది ఆటోమేటిక్ గా ఆగిపోవడాన్ని, సెన్సర్ కారణంగా లిఫ్ట్ డోర్స్, ఆఫీస్ డోర్స్ ఆటోమేటిక్ గా తెరుచుకోవడాన్ని కూడా ఆర్టిఫిషియల్ ఇంటెలిజెన్స్ అనొచ్చా? అనలేం. అస్సలు అనకూడదు. అవి కేవలం ఆటోమేషన్ టెక్నాలజీ లు. కానీ, ఇటీవల వచ్చిన కొన్ని ఫ్రిడ్జ్ లు – లోపల ఉన్న ఆహారం పాడైపోతున్నప్పుడు అలర్ట్ ఇస్తున్నాయి. అలాగే కొన్ని కొత్త వాషింగ్ మిషన్స్ – వాటిలో వేసిన బట్టల ఫ్యాబ్రిక్ బట్టి, బరువు బట్టి, సెట్టింగ్స్ వాటంతట అవే చేసుకుంటున్నాయి. వీటిని, అలాగే గది లోని వ్యక్తుల సంఖ్యను బట్టి, బయటి ఉష్ణోగ్రతను బట్టి చల్లదనాన్ని తమకు తామే అడ్జస్ట్ చేసుకునే ఏసీ లను ఆర్టిఫిషియల్ ఇంటెలిజెన్స్ జాబితాలో చేర్చవచ్చు.

ఈ ఆర్టిఫిషియల్ ఇంటెలిజెన్స్ ని మూడు క్యాటగిరీలు గా విభజిస్తారు.

· పరిమిత ఆర్టిఫిషియల్ ఇంటెలిజెన్స్ (Narrow AI),

· సాధారణ ఆర్టిఫిషియల్ ఇంటెలిజెన్స్ (General AI),

· సూపర్ ఆర్టిఫిషియల్ ఇంటెలిజెన్స్ (Super AI),

Narrow AI లేదా పరిమిత ఆర్టిఫిషియల్ ఇంటెలిజెన్స్ అంటే కేవలం కొన్ని రకాల పనులను మాత్రమే చేయగలగడం. మీకోసం వార్తలు చదవడం పాటలు ప్లే చేయడం ఇతరత్రా కొన్ని ప్రశ్నలకు సమాధానాలు చెప్పగలడం చేసే అలెక్స (Alexa), సిరి (Siri) లాంటి వాటితో పాటు కస్టమర్ కేర్ వెబ్సైట్స్ లో ఇటీవల విరివిగా ఉపయోగిస్తున్న చాట్ బోట్ లు(Chatbot) అన్ని ఈ పరిమిత ఆర్టిఫిషియల్ ఇంటెలిజెన్స్ కేటగిరీలోకి వస్తాయి. వాటికి నేర్పించిన ఆ కొన్ని పనులు మాత్రమే అవి చేయగలుగుతాయి. కస్టమర్ కేర్ వెబ్సైట్ చాట్ బోట్ లొకి వెళ్ళి “What is time now”- అంటే అది బిక్క మొకమేస్తుంది. ఎందుకంటే ఆ ప్రశ్న ని బాట్ కి నేర్పించలేదు కాబట్టి.

ఇక దాదాపు మనిషితో సమానమైన పనులు చేయగలిగితే దానిని సాధారణ ఆర్టిఫిషియల్ ఇంటెలిజెన్స్ (General AI) అని అనవచ్చు. అడ్వాన్స్డ్ రోబోట్స్ ఈ క్యాటగిరీలోకి వస్తాయి. నిజానికి ఈ సాధారణ ఏఐ కూడా ఇప్పటికైతే పూర్తి స్థాయిలో అందుబాటు లోకి రాలేదు. కొందరు ఈ General AI ని Generative AI తో కంఫ్యూజ్ అవుతుంటారు. Generative AI అనేది లో Narrow AI ఒక చిన్న భాగం – కంటెంట్ క్రియేషన్ లేదా కంటెంట్ జెనెరేషన్ అనే ఒక పరిమిత (narrow) స్కిల్ సెట్ లో ట్రెయిన్ అయిన ఒక మోడెల్ ఇది.

ఇక సూపర్ ఏఐ అంటే మనిషి కంటే ఎన్నో రెట్లు అధికమైన మేధస్సు కలిగి ఉండడమే కాకుండా స్వయం నిర్ణయాలు తీసుకునే రోబోట్స్ అన్నమాట. శంకర్ సినిమా లోని ఫిక్షనల్ క్యారెక్టర్స్ వంటి ఈ రోబో లు ప్రస్తుతానికి వాస్తవ రూపం దాల్చలేదు.

మరి చాట్ జిపిటి, డిప్ సీక్ ఈ కేటగిరీలో ఎక్కడ ఫిట్ అవుతాయి ?

2022లో విడుదలైన చాట్ జిపిటి, ఆర్టిఫిషియల్ ఇంటెలిజెన్స్ బూమ్ ని సృష్టించింది. యు పి ఎస్ సి పరీక్షలో అడిగిన కిష్టమైన ప్రశ్నను చాట్ జిపిటి లో అడిగితే, కొన్ని సంవత్సరాల పాటు ఆ పరీక్షకు సన్నద్ధమైన ఒక సాధారణ అభ్యర్థి రాసే సమాధానం కంటే మెరుగైన సమాధానాన్ని రాయగలుగుతుంది. పాటలు కవితలు రాయగలుగుతుంది. ఇప్పటికే ఎంతోమంది సాఫ్ట్వేర్ ప్రోగ్రామర్లు కోడింగ్ కోసం చాట్ జిపిటి మీద విపరీతంగా ఆధారపడిపోతున్నారు. అంత వరకు ఎందుకు ఇప్పుడు మీరు చదువుతున్న ఈ ఆర్టికల్ వంటి దానిని కూడా చాట్ జిపిటి నిమిషాల్లో సిద్ధం చేసి ఇవ్వగలదు. (గమనిక: ఈ ఆర్టికల్ చాట్ జిపిటి కానీ ఇతర ఆర్టిఫిషియల్ ఇంటలిజెన్స్ చేత కానీ వ్రాయబడింది కాదు). అయితే ఇన్ని చేసినప్పటికీ దీనిని సాధారణ ఆర్టిఫిషియల్ ఇంటెలిజెన్స్ కేటగిరిలో వేయలేం. ఇది కూడా పరిమిత ఆర్టిఫిషియల్ ఇంటెలిజెన్స్ కేటగిరి కి సంబంధించిందే కానీ, దానిలో ఒక అడ్వాన్స్డ్ మోడల్ అని చెప్పవచ్చు. పైన చర్చించుకున్న Generative AI మోడెల్ అన్న మాట.

ఇక తాజాగా వచ్చిన డీప్ సీక్ కూడా చాట్ జిపిటి తరహాలోనే మరొక అడ్వాన్స్డ్ Generative AI మోడల్. చాట్ జిపిటి అనేది 2015 లో ఎలన్ మస్క్, సామ్ అల్టిమన్ తదితరులు స్థాపించిన ఓపెన్ ఏఐ అనే సంస్థ ద్వారా రూపొందించబడి 2022 లో అందుబాటులోకి వస్తే, డీప్ సీక్- 2023 లో లియాంగ్ వెన్ ఫెంగ్ స్థాపించిన హై ఫ్లైయర్ అనే సంస్థ ద్వారా రూపొందించబడి రెండు వారాల క్రితమే (2025 January) అందుబాటులోకి వచ్చింది. పైగా చాట్ జిపిటి బేసిక్ ఫీచర్స్ మాత్రమే ఉచితం. అడ్వాన్స్డ్ ఫీచర్స్ కావాలంటే డబ్బులు కట్టాల్సిందే. కానీ డీప్ సీక్ లో మాత్రం – అన్ని ఫీచర్స్ ఫ్రీ ఫ్రీ ఫ్రీ!

డీప్ సీక్ లాంచ్ అవ్వడానికి, అమెరికా స్టాక్ మార్కెట్ కుప్పకూలడానికి ఏంటి సంబంధం

చాట్ జిపిటి ని రూపొందించడానికి సుమారు 100 మిలియన్ డాలర్లు ఖర్చయిందని రిపోర్ట్స్ చెబుతున్నాయి. దీని కోసం NVIDIA కంపెనీకి చెందిన అడ్వాన్స్డ్ చిప్స్ వాడడం జరిగింది. చాట్ జిపిటి విడుదలకు ముందు 2021లో సుమారు 13 డాలర్లు ఉన్న ఈ NVIDIA స్టాక్ ఖరీదు, ఈ మూడు సంవత్సరాలలో ఈ AI boom కారణంగా 150 డాలర్ల కు పైగా చేరుకుంది. అదే విధంగా ఆర్టిఫిషియల్ ఇంటలిజెన్స్ మీద పెద్ద ఎత్తున డాలర్లు వెచ్చిస్తున్న అనేక కంపెనీ ల స్టాక్స్ కూడా ఈ ఏఐ బూమ్ లో బాగా పెరిగాయి. పైగా ఈ NVIDIA అడ్వాన్స్డ్ చిప్స్, అమెరికా విధించిన నిషేధం/ షరతుల కారణంగా చైనా కు మరి కొన్ని దేశాల కు అందుబాటు లో లేవు. దీంతో, రానున్న ఆర్టిఫిషియల్ ఇంటెలిజెన్స్ బూమ్ మొత్తాన్ని అమెరికా యే drive చేస్తుందన్న అభిప్రాయం లో యావత్ ప్రపంచం ఉంది.

ఈ అభిప్రాయాన్ని తునాతనకలు చేస్తూ, 6 మిలియన్ డాలర్ల కంటే తక్కువ ఖర్చు తో (చాట్ జిపిటి కి అయిన ఖర్చు 100 మిలియన్ డాలర్ల కి పైనే) చైనా రూపొందించిన డీప్ సీక్ మార్కెట్ లోకి విడుదలై, చాట్ జిపిటి తో సమానంగా, కొన్ని అంశాల్లో దాని కంటే మెరుగ్గా పనిచేస్తుంది అనే ఫీడ్ బ్యాక్ తెచ్చుకుంది. ఇదే ఫీడ్ బ్యాక్ గత రెండు వారాలలో విస్తృతంగా వ్యాపించడంతో ఆర్టిఫిషియల్ ఇంటెలిజెన్స్ ఆధారిత టెక్ కంపెనీల స్టాక్స్ మీద దీని ప్రభావం గట్టి గా పడింది. దీంతో ఆ స్టాక్స్ విపరీతంగా పడిపోవడం కారణంగా, సుమారు 50 ట్రిలియన్ డాలర్ల worth ఉండే అమెరికా స్టాక్ మార్కెట్ ఒకానొక సమయంలో దాదాపు ట్రిలియన్ డాలర్లకు పైగా నష్టపోయింది. మన కరెన్సీలో చెప్పాలంటే సుమారు 86 లక్షల కోట్ల రూపాయలు నష్టపోయింది. ఇక్కడ మరొక చిన్న కొసమెరుపు ఏమిటంటే డీప్ సీక్ కోసం హై ఫ్లైయర్ కూడా NVIDIA కే చెందిన, నిషేధం విధించపడని సాధారణ చిప్స్ ( నిషేధం కేవలం NVIDIA అడ్వాన్స్డ్ చిప్స్ మీద మాత్రమే) వాడుతూ ఈ యాప్ తయారు చేసింది. ఈ విషయం తెలిసి NVIDIA CEO, డీప్ సీక్ కారణంగా తమ స్టాక్స్ ఘోరంగా నష్టపోయినప్పటికీ, డీప్ సీక్ కూడా తమ చిప్సే వాడినందుకు (లోపల కుమిలిపోతూ) హర్షం వ్యక్తం చేశారు.

మరి ఇండియన్ మార్కెట్ల మీద ఎందుకు ప్రభావం పడలేదు

అమెరికన్ స్టాక్ మార్కెట్లలో మూడు వంతులు పైగా భాగం మైక్రోసాఫ్ట్, యాపిల్, మెటా, ఆల్ఫాబెట్, NVIDIA తదితర టెక్నాలజీ స్టాక్స్ దే. అందుకే డీప్ సీక్ వంటి టెక్నాలజికల్ మైల్ స్టోన్స్ అమెరికా స్టాక్ మార్కెట్ మీద తీవ్ర ప్రభావాన్ని చూపిస్తూ ఉంటాయి. ఇండియన్ స్టాక్ మార్కెట్ దీనికి భిన్నం. ఇక్కడ కూడా ఐటి స్టాక్స్ కి ప్రాతినిధ్యం ఉన్నప్పటికీ, బ్యాంకింగ్, ఫార్మా, FMCG, ఆటోమొబైల్ తదితర రంగాలకు చెందిన స్టాక్స్ గణనీయమైన వాటా ని కలిగి ఉన్నాయి. ఈ diversity కారణంగా ఒక రంగంలో ప్రతికూలత ఏర్పడినా, మిగిలిన రంగాల నుంచి లభించే cushioning effect కారణంగా ఇండియన్ స్టాక్ మార్కెట్లో కొంత స్థిరత్వం ఉంటోంది.

చాట్ జిపిటి, డీప్ సీక్ లాంటి ఏఐ మోడల్ ని భారత్ ఎప్పుడు రూపొందించగలుగుతుంది?

చాట్ జిపిటి రూపొందించిన ఓపెన్ ఏఐ (OpenAI) సంస్థ ఫౌండర్స్ లో ఒకడైన సామ్ అల్టిమన్ ఆ మధ్య భారత్ వచ్చినప్పుడు ఇదే ప్రశ్న ఆయనను అడిగారు. దానికి ఆయన ఇచ్చిన సమాధానం అయితే భారత్ కు ఇది సాధ్యం కాదు అనే. ఇలాంటి మోడల్ రూపొందించడానికి అవసరమైన వనరులు, ట్రైనింగ్ (ప్రస్తుతం ఉన్న పరిస్థితుల్లో) భారత్ వద్ద లేవు అని ఆయన వ్యాఖ్యానించారు. మాతో పోటీ పడాలని భారత్ అనుకోవడం కూడా నిష్ప్రయోజనం అని ఆయన చేసిన వ్యాఖ్యలు భారతీయులని ఇబ్బంది పెట్టేవే. అయితే ఈ ట్రైనింగ్ మోడల్స్, వనరులు ఒక్క అమెరికా కి మాత్రమే సొత్తు కాదు అని మాత్రం డీప్ సీక్ ద్వారా చైనా నిరూపించింది.

మన వాళ్లు కూడా ఇటువంటి ప్రయత్నాల్లో ఉన్నారు కానీ అవి ఎప్పటికి ఫలిస్తాయి అన్నది చెప్పలేం. కానీ ఇక్కడ ఇంకొక విషయాన్ని కూడా గుర్తుంచుకోవాలి. ఇండియన్ టెక్కీ లు మొదటి నుండి కూడా కొత్త foundational technologies ని రూపొందించే ఇలాంటి రీసెర్చ్ పై ఆసక్తి చూపడం తక్కువే. కానీ అలా రీసెర్చ్ ద్వారా రూపొందించబడిన foundational technological software లను వాడుతూ తమ తమ క్లైంట్స్ కి బిజినెస్ వాల్యూ చేకూర్చే కమర్షియల్ అప్లికేషన్లను తయారు చేయడంలో మాత్రం తమ టాలెంట్, క్రియేటివిటి విచ్చలవిడిగా చూపిస్తూ వస్తున్నారు. దూకుడు సినిమాలో మహేష్ బాబు చెప్పినట్టు – ” వాడకం అంటే ఎలా ఉంటుందో” చూపించడంలో మాత్రం మన వాళ్లు సిద్ధహస్తులే. కాబట్టి మేడిన్ ఇండియా లేదంటే కనీసం మేకిన్ ఇండియా ద్వారా ఇలాంటి ఇంకొక యాప్ ఇండియా నుంచి రావడానికి బాగానే సమయం పట్టొచ్చని ఒక విశ్లేషణ.

కొస మెరుపు: డీప్ సీక్ నిజంగానే చాట్ జిపిటి కంటే మెరుగా ?

అమెరికా ఆర్థిక వ్యవస్థ మీద డీప్ సీక్ ప్రభావం, ఆర్టిఫిషియల్ ఇంటెలిజెన్స్ లో నెక్స్ట్ స్టెప్స్ లాంటివి కాసేపు పక్కన పెడితే, మనం వ్యక్తిగతంగా ‘వాడుకోవడానికీ చాట్ జిపిటి, డీప్ సీక్ ల లో ఏది మెరుగు అని పరీక్షిస్తే-ఏ మాటకి ఆ మాటే – కొన్ని కాలికులేషన్స్, కోడింగ్ మాత్రం చాట్ జిపిటి కంటే డీప్ సీక్ వేగంగా, మెరుగ్గా చేసింది. కానీ..

అరుణాచల్ ప్రదేశ్ ఇండియా లో భాగమా లేక చైనా లో భాగమా అని అడిగామనుకోండి. చైనా కి చెందిన ఈ యాప్ – “Sorry, that’s beyond my current scope. Let’s talk about something else” అంటుంది. చైనా లో జరిగిన తియన్మెన్ స్క్వేర్ దాష్టీకం గురించి అడిగినా, కాశ్మీర్ వివాదానికి సంబంధించి అడిగినా ఇదే సమాధానం. ఇదే ప్రశ్నలకి చాట్ జిపిటి స్పష్టమైన సమాధానాలిచ్చింది. కాబట్టి మీ అవసరత బట్టి, మీ “వాడకం” బట్టి – మీకు కావలసింది ఎంచుకోండి!!

మొత్తానికి ఇదీ డీప్ సీక్ కథా కమామీషు.

– జురాన్ (@CriticZuran)